Feature

Trosolwg o Asesiadau o’r Effaith Amgylcheddol (AEA)

AEA: beth ydyw, pryd mae ei angen, y prosesau perthnasol ac awgrymiadau ar gyfer adolygu adroddiadau.

Beth yw Asesiad o’r Effaith Amgylcheddol (AEA)?

Mae AEA yn adnodd sy’n cael ei ddefnyddio i asesu effeithiau posibl datblygiad ar yr amgylchedd. Dim ond i gynigion datblygu sy’n debygol o gael effeithiau amgylcheddol sylweddol, oherwydd eu math neu eu graddfa (ee gorsaf bŵer newydd, datblygiad tai mawr, ffyrdd fawr), neu sydd wedi'i leoli o fewn ardal sensitif ( ee Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig neu Ardal Gwarchodaeth Arbennig) y mae AEA yn berthnasol.

Mae proses yr AEA yn caniatáu i unrhyw effeithiau sylweddol ar yr amgylchedd, ac unrhyw fesurau i osgoi, lleihau a digolledu am effeithiau o’r fath, gael eu nodi’n gynnar yn y broses gynllunio er mwyn i’r ymgeisydd, y cyhoedd a’r sawl sy’n gwneud y penderfyniadau eu deall yn iawn. Lle mae’r weithdrefn AEA yn dangos y bydd datblygiad yn cael effaith andwyol sylweddol ar yr amgylchedd, nid yw hyn yn golygu’n awtomatig bod rhaid gwrthod caniatâd cynllunio. Rôl yr awdurdod cynllunio lleol (ACLl) o hyd yw barnu pob cais cynllunio yn ôl ei rinweddau yng nghyd-destun y cynllun datblygu, gan ystyried yr holl ystyriaethau perthnasol, gan gynnwys yr effeithiau amgylcheddol.

Mae’r gofyniad am AEA yng Nghymru wedi’i nodi yn Rheoliadau Cynllunio Gwlad a Thref (Asesu Effeithiau Amgylcheddol) (Cymru) 2017. Mae gwahanol reoliadau AEA yn berthnasol yn Lloegr, Gogledd Iwerddon a’r Alban, yn ogystal ag ar gyfer datblygiadau morol a choedwigaeth.

Pryd mae angen AEA?

Efallai y bydd angen AEA ar gyfer unrhyw gais cynllunio y mae ei leoliad, ei raddfa neu ei natur yn debygol o gael effeithiau sylweddol ar yr amgylchedd.

Mae Rheoliadau AEA 2017 yn nodi’r mathau o ddatblygiadau a throthwyon i helpu datblygwyr ac ACLlau i benderfynu a oes angen AEA. Mae'r trothwyon hyn wedi'u nodi yn Atodlen 1 a 2 i'r Rheoliadau AEA.

Mae’r mathau o ddatblygiadau a fydd bob amser yn galw am AEA, fel meysydd awyr, traffyrdd a gorsafoedd pŵer niwclear, wedi’u rhestru yn Atodlen 1 i’r Rheoliadau AEA. Mae'r datblygiadau a allai fod angen AEA, os ydynt wedi'i leoli o fewn ardal sensitif neu'n fwy na throthwyon penodol ac yn debygol o gael effeithiau sylweddol ar yr amgylchedd, wedi’u nodi yn Atodlen 2 (ee datblygiad tai sy’n darparu mwy na 150 o gartrefi).

Beth yw’r broses AEA?

Sgrinio

I gadarnhau a oes angen AEA ar gyfer datblygiad Atodlen 2 ai peidio, gall ymgeisydd ofyn am ‘farn sgrinio’ gan yr ACLl. Bydd angen AEA ar yr ACLl os yw’r cynnig datblygu’n dod o fewn canllawiau penodol, fel yr amlinellir uchod.

Rhaid i’r ymgeisydd gyflwyno gwybodaeth benodol i ganiatáu i’r penderfyniad sgrinio hwn gael ei wneud, fel lleoliad y safle, disgrifiad o’r datblygiad arfaethedig a disgrifiad o’r agweddau ar yr amgylchedd sy’n debygol o gael eu heffeithio’n sylweddol. Dylid rhoi ystyriaeth arbennig i gynigion sydd â'r potensial i effeithio ar ‘ardaloedd sensitif’. Nid yw’r datblygwr yn debygol o fod â’r holl wybodaeth am y cynnig ar y cam hwn, ond dylai fod yn ddigon i’r ACLl fynegi barn.

Os nad yw ymgeisydd yn gofyn am farn sgrinio ond yn cyflwyno cais sy’n ddatblygiad Atodlen 2, yna mae angen sgrinio hyn ar gyfer AEA yn y cam ymgeisio. Os yw’r ACLl yn penderfynu bod angen AEA, ni allant benderfynu ar y cais cyn i AEA gael ei gwneud.

Cwmpasu

Os oes angen AEA ar gyfer y datblygiad arfaethedig, mae angen penderfynu ar y materion sydd i’w hystyried yn yr asesiad. Y cam 'cwmpasu’ yw'r enw ar hyn. Gall ymgeisydd ofyn i’r ACLl am ei farn ynghylch pa wybodaeth y mae angen ei chynnwys (‘barn gwmpasu’) ond nid yw hyn yn orfodol.

Pan fydd yn debygol iawn bod angen AEA ar gyfer cynnig datblygu, gellir delio â cheisiadau / safbwyntiau sgrinio a chwmpasu gyda’i gilydd.

Mae gan yr ACLl dair wythnos i wneud penderfyniad ar geisiadau sgrinio ac wyth wythnos i gyhoeddi barn gwmpasu, oni chytunir ar gyfnod hwy gyda’r ymgeisydd.

Mae ceisiadau am farn sgrinio neu gwmpasu yn geisiadau ar wahân, sydd fel arfer yn rhagflaenu cyflwyno cais cynllunio ar gyfer datblygiad AEA. Nid ydynt yn destun yr un ymgynghoriad cyhoeddus â chais cynllunio, felly nid oes angen arddangos hysbysiad safle ac ni hysbysir cymdogion. Fodd bynnag, rhaid i ACLl sicrhau bod yr holl geisiadau sgrinio a chwmpasu ar gael i’w harchwilio gan y cyhoedd am ddwy flynedd, fel bod modd eu gweld ar y gofrestr cynllunio ar-lein drwy wefan yr ACLl.

7-spot Ladybird

Cyngor gorau

I gael gwybod am geisiadau AEA, gan gynnwys ceisiadau / safbwyntiau sgrinio a chwmpasu, gallwch gofrestru i gael Rhybuddion Cynllunio – gwasanaeth rhad ac am ddim sy’n anfon hysbysiadau e-bost atoch am geisiadau cynllunio yn eich ardal leol. Ar hyn o bryd, dim ond naw ardal awdurdod lleol yng Nghymru y mae’r gwasanaeth yn eu gwasanaethu, ond eu nod yw gwasanaethu’r DU gyfan.

Edrychwch ar y ceisiadau sgrinio a chwmpasu (sylwch y bydd ganddynt gyfeirnod gwahanol i’r cais cynllunio cysylltiedig) i weld a yw’r ymgeisydd a’r ACLl o’r farn bod y cynnig yn ddatblygiad AEA, a pha ffactorau y dylid eu hasesu yn eu barn nhw. Os ydych chi’n anghytuno ag unrhyw beth, rhowch wybod i ni beth yw eich barn drwy gyflwyno sylwadau i’r ACLl.

Datganiad Amgylcheddol

Pan fydd angen AEA, mae’r adroddiad sy’n cael ei gynhyrchu a’i gyflwyno gyda’r cais cynllunio yn cael ei alw’n Ddatganiad Amgylcheddol (DA). Cyfrifoldeb yr ymgeisydd yw paratoi’r DA a’i gyflwyno gyda’i gais cynllunio.

Rhaid i’r DA gael ei gyhoeddi at ddiben ymgynghori ochr yn ochr â dogfennau eraill y cais cynllunio. Rhaid i’r cyrff ymgynghori statudol, ee Cyfoeth Naturiol Cymru (cynghorydd cadwraeth natur statudol Llywodraeth Cymru), a’r cyhoedd, gael 30 diwrnod i roi eu barn am y datblygiad arfaethedig a’r DA.

Mae gan gais cynllunio sy’n cynnig datblygiad AEA gyfnod penderfynu o 16 wythnos, lle dylai’r ACLl wneud penderfyniad ar y cais. Dylai hyn roi mwy o amser i bob parti sydd â diddordeb ystyried effeithiau’r cynnig. Fodd bynnag, nid yw’n anarferol i achosion cymhleth gymryd mwy o amser na hyn, a gall yr ACLl gytuno â’r ymgeisydd y bydd cyfnod hwy o amser yn cael ei gymryd i gyhoeddi penderfyniad.

Beth ddylai cais AEA ei gynnwys?

Rhaid cyflwyno DA gyda chais AEA sy’n cynnwys gwybodaeth benodol a amlinellir yn Rheoliad 17 Rheoliadau AEA Cymru 2017.

Mae Atodlen 4 y Rheoliadau yn datgan bod yn rhaid i DA gynnwys effeithiau sylweddol tebygol (uniongyrchol ac anuniongyrchol) datblygiad ar yr amgylchedd, yn benodol y ffactorau canlynol:

Y boblogaeth ac iechyd pobl
Bioamrywiaeth
Tir, pridd, dŵr a’r hinsawdd
Asedau materol (ee asedau adeiledig a naturiol fel seilwaith ynni, trafnidiaeth, amddiffyn rhag llifogydd a mannau amwynder), treftadaeth ddiwylliannol a’r dirwedd

Felly, mae AEA yn cwmpasu llawer mwy nag asesiad ecolegol, sy’n canolbwyntio ar rywogaethau a chynefinoedd yn unig (bydd asesiad o’r effaith ecolegol yn rhan o adran bioamrywiaeth DA). Bydd y ffactorau sydd i’w cynnwys mewn AEA yn amrywio yn dibynnu ar y cynnig datblygu unigol.

Pwy sy’n gymwys i gynnal AEA?

Rhaid i’r ymgeisydd sicrhau bod y DA yn cael ei baratoi gan arbenigwr cymwys a bod datganiad yn cyd-fynd ag ef sy’n amlinellu ei arbenigedd, neu ei gymwysterau perthnasol, sy’n ddigonol i ddangos bod hyn yn wir. Bydd y rhan fwyaf o weithwyr proffesiynol o’r fath hefyd yn aelodau o gorff achredu perthnasol, fel y Sefydliad Siartredig Ecoleg a Rheolaeth Amgylcheddol (CIEEM), sy’n arwydd da o safon eu harbenigedd. Fel arfer, bydd syrfewyr neu awduron adroddiadau eraill yn rhestru eu hachrediadau, ynghyd ag unrhyw gymwysterau academaidd perthnasol eraill (megis gradd Meistr yn y Gwyddorau (MSc)), ar ôl eu henw.

Pied Flycatcher

Cyngor gorau

Os nad yw cais cynllunio wedi cael AEA a’ch bod yn credu y dylai fod wedi cael ei wneud, dylech godi eich pryderon gyda’r ACLl ac yn benodol gyda’r Swyddog Cynllunio sy’n delio â’r achos. Dylech hefyd roi gwybod i ymgyngoreion statudol perthnasol, fel Cyfoeth Naturiol Cymru a’r cyngor cymuned, a allai gefnogi ac ymhelaethu ar eich pryderon a chyflwyno sylwadau i’r ACLl.

Beth i gadw llygad amdano wrth adolygu AEA

Os ydych chi’n adolygu adroddiad cwmpasu AEA, gwnewch yn siŵr ei fod wedi nodi’r holl fywyd gwyllt pwysig rydych chi’n gwybod sy’n bresennol ar y safle neu yn yr ardal gyfagos. Er enghraifft:

A yw’r adroddiad cwmpasu yn nodi’r holl safleoedd gwarchodedig (fel safleoedd bywyd gwyllt lleol neu safleoedd sydd wedi’u dynodi’n genedlaethol fel Safleoedd o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig) yn yr ardal y gallai’r datblygiad arfaethedig effeithio arnynt?
A yw’r holl rywogaethau pwysig sy’n defnyddio’r safle neu’r ardal gyfagos wedi cael eu nodi ar gyfer asesiad effaith? (bydd ein canllaw Cofnodi Bywyd Gwyllt yn rhoi syniad i chi o ba rywogaethau sy’n debygol o gario’r pwysau mwyaf – gweler y ddolen ar y diwedd)
A yw amseriad a dulliau unrhyw arolygon arfaethedig yn addas ar gyfer y rhywogaethau rydych chi’n gwybod eu bod yn bresennol, ee sicrhau bod arolygon yn ystod y gaeaf yn cael eu cynnig os ydych chi’n gwybod bod y safle’n bwysig ar gyfer adar sy’n gaeafu.
A yw’r holl ffynonellau data presennol rydych chi’n gwybod amdanynt wedi cael eu nodi? Os ydych chi wedi casglu unrhyw gofnodion bywyd gwyllt eich hun a allai fod yn berthnasol, mae bob amser yn well sicrhau bod y rhain ar gael i’r ymgeisydd neu i’w hymgynghorwyr cyn gynted â phosib yn y broses – gallwch bob amser gytuno ar delerau ar gyfer defnyddio’r data.

Os ydych chi’n adolygu’r Datganiad Amgylcheddol (DA) terfynol, dylech ailedrych ar y pwyntiau uchod, hyd yn oed os ydych chi eisoes wedi gwneud sylwadau ar unrhyw un o’r rhain yn ystod y cam cwmpasu. Yn ogystal, efallai yr hoffech ystyried y canlynol:

A yw’r DA wedi asesu’n drylwyr yr holl effeithiau posibl a allai godi yn ystod y gwaith adeiladu a defnydd / gweithredu’r datblygiad newydd yn y tymor hwy? Er enghraifft, os yw’r datblygiad arfaethedig ar gyfer tai newydd, a yw’r adroddiad wedi cynnwys asesiad o’r ‘effeithiau anuniongyrchol’ sy’n deillio o bobl sy’n byw yn y tai newydd, fel aflonyddwch hamdden ar safleoedd bywyd gwyllt cyfagos?
Yn eich barn chi, a yw graddfa ddisgwyliedig yr effeithiau tebygol yn cael ei hasesu’n briodol (ar sail eich gwybodaeth neu, yn well fyth, waith ymchwil rydych chi’n ymwybodol ohono) ac a yw’r asesiad yn ddigon rhagofalus lle mae’n anoddach rhagweld effeithiau (er enghraifft, lle mae gwaith ymchwil cyhoeddedig i ddangos ymatebion ymddygiadol tebygol y rhywogaethau dan sylw yn ddiffygiol)?
Pan fo mesurau lliniaru neu ddigolledu yn cael eu cynnig i warchod bywyd gwyllt neu fuddiannau eraill, a yw’r rhain yn briodol ac yn debygol o fod yn effeithiol ar sail eich gwybodaeth leol am y rhywogaethau neu’r cynefinoedd dan sylw (neu ar sail profiad o fannau eraill)? Os oes angen monitro neu reoli tymor hir, a yw’n glir pwy fydd yn gwneud hyn, am ba hyd, a sut y caiff ei sicrhau a’i ariannu?

Os ydych chi’n ansicr ynghylch casgliadau DA ar fywyd gwyllt, gallwch bob amser ofyn am gyngor gan arbenigwr bywyd gwyllt lleol (ee canghennau lleol yr Ymddiriedolaeth Bywyd Gwyllt neu’r Gymdeithas Mamaliaid, y mae’n bosibl bod yr ACLl wedi ymgynghori â rhai ohonynt eisoes ynghylch y datblygiad) a allai helpu i gadarnhau neu leddfu eich pryderon. Fodd bynnag, cofiwch mai amser ac adnoddau cyfyngedig sydd gan y sefydliadau hyn yn aml, felly mae’n well gofyn cwestiynau penodol iddynt yn hytrach na gofyn iddynt ddarllen penodau cyfan o’r DA neu ddogfennau cysylltiedig eraill.

Yn olaf, os ydych chi’n meddwl bod unrhyw ran o’r AEA yn annigonol – gwrthwynebwch! Gwnewch yn glir yn eich gwrthwynebiad pam eich bod yn teimlo nad yw’r asesiad yn addas i’r diben a’i anfon at yr ACLl cyn dyddiad cau’r ymgynghoriad. Os bydd yr ACLl yn cytuno, efallai y bydd yn rhaid i’r ymgeisydd ddarparu rhagor o wybodaeth i fodloni gofynion Rheoliadau’r AEA, a fydd yn cael eu hystyried fel rhan o’r broses ymgeisio.